Τετάρτη 29 Ιουλίου 2015

"90 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ"




Σπουδαίος συνθέτης, πολιτικός και συγγραφέας· από τις σημαντικότερες και πιο πολυσυζητημένες προσωπικότητες της νεώτερης Ελλάδας.
Ο Μιχαήλ (Μίκης) Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο στις 29 Ιουλίου 1925, από πατέρα Κρητικό και μητέρα Μικρασιάτισσα. Λόγω της επαγγελματικής ιδιότητας του πατέρα του (ανώτερος δημόσιος υπάλληλος) πέρασε τα παιδικά του χρόνια μετακινούμενος σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας: Μυτιλήνη (1925-1928), Σύρο και Αθήνα (1929), Ιωάννινα (1930-1932) Αργοστόλι (1933-1936), Πάτρα (1937-1938), Πύργο (1938-1939) και Τρίπολη (1939-1943).

Πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ανακαλύψει την αγάπη του για τη μουσική κι έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις, ενώ το 1942 εξέδωσε τα πρώτα του ποιήματα, με το ψευδώνυμο Ντίνος Μάης. Το 1943 εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα και συνεχίζει τις μουσικές του σπουδές, με δάσκαλο τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Παράλληλα, αναπτύσσει αντιστασιακή δράση, μέσα από τις τάξεις της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ. Θα συλληφθεί από τους Ιταλούς και στη φυλακή θα γνωρίσει το έργο του Μαρξ.
Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) θα εξοριστεί πρώτα στην Ικαρία και στη συνέχεια στη Μακρόνησο. Οι πολιτικές του διώξεις δεν ανακόπτουν το δημιουργικό του έργο. Συνθέτει έργα «κλασσικής» μουσικής και στις 5 Μαρτίου 1950 παρουσιάζεται στο θέατρο «Ορφέας» της Αθήνας το πρώτο του έργο, «Πανηγύρι της Ασή-Γωνιάς» (1946), από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με μαέστρο τον δάσκαλό του Φιλοκτήτη Οικονομίδη. 
Πατήστε ΕΔΩ για να το απολαύσετε ...
Το 1953 θα νυμφευθεί τη γιατρό Μυρτώ Αλτίνογλου (το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, τον Γιώργο και τη Μαργαρίτα) και θα συνεχίσει τις μουσικές του σπουδές στο Παρίσι, με δασκάλους τον Ολιβιέ Μεσιάν και τον Εζέν Μπιγκό. Συνεχίζει να συνθέτει και το 1959 του απονέμεται το βραβείο «Κόπλεϋ» για τον καλύτερο Ευρωπαίο συνθέτη της χρονιάς.
Ένα βράδυ του 1958, ενώ περιμένει τη γυναίκα του στο αυτοκίνητο, διαβάζει τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου κι επί τόπου μελοποιεί τα πρώτα οκτώ ποιήματα. Το 1960 θα ηχογραφηθούν για πρώτη φορά με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Είναι η εποχή, που ο Θεοδωράκης περνάει στο χώρο του τραγουδιού και «παντρεύει» τους λαϊκούς ρυθμούς, τα λαϊκά όργανα, τους λαϊκούς τραγουδιστές και την ποίηση των κορυφαίων εκπροσώπων της γενιάς του '30 (Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος κ.ά.). Από τα έργα του εκείνης της περιόδου ξεχωρίζουν τα: «Αρχιπέλαγος», (πατήστε ΕΔΩ) «Πολιτεία Α’ και Β’»,(πατήστε ΕΔΩ«Επιφάνεια», «Μαουτχάουζεν», «Άξιον Εστί»(πατήστε ΕΔΩ). Επίσης, θα γράψει μουσική για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Ζορμπάς» (1964) και για δύο θεατρικές παραστάσεις που σημάδεψαν τη δεκαετία του '60, τη «Μαγική Πόλη» και τη «Η γειτονιά των Αγγέλων». Το 1963, μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ.
Με την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 θα αρχίσει ένας νέος κύκλος διώξεων και εξοριών για τον συνθέτη, που θα τελειώσει το 1970 με την αμνηστία που θα του χορηγηθεί, ύστερα από διεθνή κατακραυγή και προσπάθειες προσωπικοτήτων, όπως ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ο Λέοναρντ Μπερνστάιν, ο Χάρι Μπελαφόντε, ο Άρθουρ Μίλερ και ο Χανς Άισλερ. Θα φύγει στο εξωτερικό και θα δώσει δεκάδες συναυλίες εναντίον των συνταγματαρχών, που θα τον κάνουν παντού γνωστό ως σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα.
Την περίοδο της Μεταπολίτευσης θα γνωρίσει ευρεία αποδοχή και η μουσική του, που θα ακουστεί πάλι ελεύθερα. Θα γίνει σημείο αναφοράς μιας νέας περιόδου για την Ελλάδα και ταυτόχρονα θα παραμείνει σύμβολο για τους αγωνιστές πολλών χωρών ενάντια σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Πολλά από τα έργα που έγραψε κατά τη διάρκεια της επταετίας θα εκδοθούν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης («Ο ήλιος και ο χρόνος», «Τα Λαϊκά», «Τα τραγούδια του Ανδρέα», «Λιανοτράγουδα», «Κάντο Χενεράλ», «Επιφάνεια Αβέρωφ» και πολλά άλλα), ενώ σταδιακά θα αρχίσει η ηχογράφηση και η έκδοση των συμφωνικών του έργων.
Ο Μίκης Θεοδωράκης ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Έθεσε το περίφημο δίλημμα «Καραμανλής ή τανκς», εκλέχθηκε βουλευτής (2 φορές με το ΚΚΕ και δύο φορές με τη Νέα Δημοκρατία) κι έγινε υπουργός στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Παράλληλα, ξεκίνησε με τον τούρκο μουσικό Ζουλφί Λιβανελί μία προσπάθεια προσέγγισης ανάμεσα στους λαούς της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Στην εξηντάχρονη καριέρα του, ο Μίκης Θεοδωράκης έχει γράψει πάνω από 1.000 τραγούδια, πολλά συμφωνικά έργα, καντάτες και ορατόρια, μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα και τραγωδίες, όπερες και μουσική για τον κινηματογράφο.



Ακολουθούν τρία ποιήματα που έγραψε ο ίδιος ο μουσικοσυνθέτης.

Η ΑΝΟΙΞΗ
Χλοϊζει καινούρια ελπίδα η λαγκαδιά
Κάποιο γλυκοκελάϊδισμα σκορπά στη φύση
η νιόχτιστη χελιδονοφωλιά.
Τρέμει η φωνή στα χείλη τα δειλά, που θα σκορπίσει
στη Φύση ό,τι φτερώνει την καρδιά.

Τώρα το κύμα το κινά μια νέα πνοή
κι ήμερα πια στην αμμουδιά το σέρνει
στην αγκαλιά τη μυστικιά του πέλαου αρμονία φέρνει
και στ' ακρογιάλι τη σκορπά μ' ένα φιλί.

Μέσα στ' απίστευτο όνειρο μεθά η δειλή ψυχή
μεθά κι η ελπίδα από το θάμα μαγεμένη
Νέες χαρές χαμογελούν μες απ' τη νέα ζωή.
Η Άνοιξη είμαι 'γώ η λατρεμένη.

Ονομάζομαι Κώστας Στεργίου
Ποίημα του Μίκη Θεοδωράκη, που έγραψε στις 22 Σεπτεμβρίου 1969 στο χωριό Ζάτουνα της ορεινής Αρκαδίας, όπου βρισκόταν εξόριστος μαζί με την οικογένειά του από τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Ανήκει στην ποιητική ενότητα Αρκαδία Χ.
Την ημέρα εκείνη ο σπουδαίος Έλληνας συνθέτης δέχτηκε την επίσκεψη του Κώστα Στεργίου, ενός σκληροτράχηλου υπομοίραρχου της Χωροφυλακής, που μαζί με τους άνδρες του ερεύνησε εξονυχιστικά το σπίτι, όπου διέμενε, με αφορμή την αναχώρηση της οικογένειάς του για την Αθήνα. Κλεισμένος στην κουζίνα του σπιτιού, ο Θεοδωράκης, οργισμένος για τα πάνδεινα που τραβούσε η οικογένειά του εκείνη την στιγμή στο διπλανό δωμάτιο, έγραψε σε μια χαρτοπετσέτα το ποίημα αυτό για να εξευτελίσει τον Στεργίου, αφού προς στιγμήν πέρασε από το μυαλό του η ιδέα να τον σκοτώσει. Αλλά προτίμησε, όπως έγραψε αργότερα, «Να σκοτώσω την τιμή του, την υπόληψή του. Να περνά αύριο στο δρόμο και να τον φτύνουν. Να μείνει το όνομά του πλάι στου Εφιάλτη».
Ο Θεοδωράκης έντυσε με μουσική το ποίημα και το παρουσίασε για πρώτη φορά σε συναυλία στο Μενίδι στις αρχές του 1975, λίγους μήνες μετά την πτώση της δικτατορίας. Το τραγούδι παραμένει αδισκογράφητο, με δική του απόφαση. Ίσως να έπαιξε ρόλο και η προτροπή του πατέρα του, που όπως λέγεται είδε τον Κώστα Στεργίου να είναι ανάμεσα στους θεατές μιας συναυλίας του Μίκη στην Ελευσίνα το 1975 και να φεύγει συντετριμμένος, μόλις άκουσε το τραγούδι με το όνομά του.
Ονομάζομαι Κώστας ΣτεργίουΟνομάζομαι Κώστας Στεργίου
προέρχομαι από τους Βησιγότθους,
Οστρογότθους, Μαυρογότθους.
Κατοικώ σε σπήλαια
λαξεύω ρόπαλα
πίνω νερό σε κρανία.
Επάγγελμά μου ο θάνατος.
Όμως προσωρινώς υπηρετώ
το μεγάλο Δράκο
που με έχει αποσπάσει στην Αρκαδία.
Πάνω απ’ το δέρμα μου
φορώ στολή
στους ώμους έχω αστέρια,
κρύβω το ρόπαλο επιμελώς
μέσα στη χλαίνη.
Ονομάζομαι Κώστας Στεργίου
προέρχομαι από τους Μαμελούκους
Μαυρολούκους, Σουσουλούκους
είμαι διασταύρωση Νεάντερνταλ και λύκου.
Όμως σήμερα, προσωρινώς,
κυκλοφορώ με τζιπ,
τρομοκρατώ παιδιά και γυναίκες.
Έχω ειδικότητα στο ψάξιμο
ψάχνω ψυχές παιδιών
και σταλάζω το φόβο
επιβάλλω το Νόμο
το Νόμο του μεγάλου Δράκου
που μ’ έχει αποσπάσει προσωρινώς
στην Αρκαδία.

ΣΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΜΟΥ
Ποιος θάρθει να σε ράνει
με μύρα όταν πεθάνεις;

Θα σε κηδέψουνε δίχως πόνο
και θα σε θάψουνε δίχως τραγούδι.
Κι αν γίνεις άνθος και ξεφυτρώσεις
στο μνήμα σου απάνω
-- θα σε θερίσουν.
Κι αν τραγουδάκι, ζητάς για στρώμα
κάποια καρδούλα
-- δε θα σ’ αφήσουν.

Κι όταν πεθαίνεις;
Κι όταν πεθαίνεις
κανείς δε θάρθει να σε ποτίσει
με μαύρα δάκρυα να σε δροσίσει
Κανείς δε θάρθει...
Ούτ’ ένα χάδι ούτε μια λέξη,
[μια προσευχή...
Θάσαι μονάχος. Και θάνε νύχτα.
τ’ άστρα σβησμένα... Βουβή κι η γη.

Και θα στενάζω και θα φωνάζω --
και θα φωνάζω και θα ζητώ
νάρθω σιμά σου να σε δροσίσω
και να σε ράνω και να σε κλείσω
μες στην καρδιά μου και να σε ζω!

Μ’ αλίμονό μου...
Βουβή η φωνή μου... Νεκρό παρακάλιο...
Νεκρός κι εγώ!

Όταν ο Θεοδωράκης αντίκρυσε την κορυφή ...

Ο Μίκης Θεοδωράκης αφηγείται: «Βρίσκομαι το φθινόπωρο του 1964 στις Σέρρες για συναυλία. Οι φαντάροι ουρά μπροστά στο θέατρο, δεν έχουν λεφτά για εισιτήριο».
Λέω «να μπούνε τζάμπα».
Λέει ο εφοριακός, καθοδηγημένος απ’ τους ασφαλίτες που είναι πλάι του, «πρέπει να πληρώσουν το φόρο».
«Μετράτε κεφάλια και πληρώνω εγώ», τους απαντώ.
Εκείνη τη στιγμή, μπροστά στο δισκάδικο που ήταν απέναντι απ’ το θέατρο, βλέπω να σχηματίζεται μια μεγάλη ουρά.
– Περί τίνος πρόκειται; ερωτώ.
– Ήρθε ο δίσκος του «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ».
Χάρηκα. Τότε βλέπω να μπαίνει πίσω πίσω στην ουρά ένας χωριάτης μαζί με το μουλάρι του. Περίεργο. Τον πλησιάζω.
– Πατριώτη, του λέω, γιατί κάθεσαι στην ουρά; Τι πουλάνε στο μαγαζί;
Αφού με κοίταξε από πάνω ως κάτω, τέλος αποφάσισε να μου μιλήσει. Είχε, φαίνεται, το φόβο πως μπορεί να είμαι αστυνομικός.
– Μάθαμε στο χωριό ότι σήμερα θα ‘ρθει στις Σέρρες το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ και το χωριό μ' έστειλε ν’ αγοράσω το δίσκο…
– Ά! του είπα, σ’ ευχαριστώ για την πληροφορία.
Και σκέφτηκα εκείνη τη στιγμή «Άραγες υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό να κάνεις στη ζωή σου; Μήπως αυτό είναι η κορυφή;…».

90 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ


Τo Μέγαρο Μουσικής Αθηνών γιορτάζει, παρουσία του ιδίου του Μίκη Θεοδωράκη, τα 90 χρόνια τού μεγάλου μας συνθέτη, στις 29 Ιουλίου, ημέρα των γενεθλίων του, με μια εκδήλωση - αφιέρωμα σε κοσμαγάπητα τραγούδια του, που σιγοψιθύρισαν χιλιάδες άνθρωποι σε κάθε άκρη της Ελλάδας, αλλά και σε μακρινές γωνιές της υφηλίου.

Με τίτλο «Μίκης Θεοδωράκης - Γενέθλια στον Κήπο του Μεγάρου» και με τη συμμετοχή της Ελένης Βιτάλη, του Ζαχαρία Καρούνη, της Μπέττυς Χαρλαύτη και της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης», η εορταστική αυτή μουσική βραδιά θα ξεκινήσει στις 9 το βράδυ.

Μουσική με οικουμενικό μήνυμα
Το οικουμενικό μήνυμα της μουσικής τού πολυδιάστατου Έλληνα δημιουργού, παραμένει πάντοτε επίκαιρο και έχει γνήσιο λαϊκό χαρακτήρα. Τα τραγούδια του Mίκη, που καθόρισαν τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα, αγγίζουν ταυτόχρονα, μέσα από τον πηγαίο ανθρωπισμό του δημιουργού τους, ευαίσθητες χορδές των λαών του κόσμου, αφήνοντας ανεξίτηλο το σημάδι τους στη συλλογική μας συνείδηση.
Η αξία του Μίκη Θεοδωράκη ως συνθέτη έχει αναγνωριστεί σε όλο τον κόσμο, από κριτικούς, αλλά και κυβερνήσεις ξένων χωρών, κυρίως, δε, από τον ίδιο τον ελληνικό λαό, έναν λαό που, μέσα από τη μουσική του σπουδαίου δημιουργού, εξέφρασε τη χαρά και τη λύπη του, την απογοήτευση και τον θυμό του, την εθνική του υπερηφάνεια και, κάποτε, τoν εθνικό το μαρασμό.
Σε αυτό το ξεχωριστό μουσικό ταξίδι, διάρκειας δύο ωρών, θα ακουστούν τραγούδια που συντροφεύουν τις όμορφες αλλά και τις δύσκολες στιγμές της ζωής μας όλα αυτά τα χρόνια: «Όμορφη πόλη», «Φαίδρα», «Δρόμοι παλιοί», «Μαργαρίτα Μαγιοπούλα», «Στρώσε το στρώμα σου για δυο», «Χαρταετοί», αποσπάσματα από το Άξιον εστί κ.ά..

ΠΗΓΕΣ: http://www.sansimera.gr/anekdota/48#ixzz3hEtLN0w4
 http://www.sansimera.gr/anthology/536#ixzz3hEsnWWm8
 http://www.sansimera.gr/anthology/122#ixzz3hErlI7lE
 http://www.sansimera.gr/anthology/537#ixzz3hEqnn8Ir
 http://www.sansimera.gr/biographies/899#ixzz3hEmo3evj

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου