Ο καλλιτέχνης Pablo Morales βρήκε έναν πολύ δημιουργικό τρόπο για να οπτικοποιήσειόλη την Ιστορία της Δυτικής μουσικής από την αρχή της ανθρωπότητας μέχρι και τον 21ο αιώνα. Οι εναλλαγές από εποχή σε εποχή κινούνται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς συνδυάζοντας εικόνα και ήχο με έναν πολύ δημιουργικό τρόπο.
Η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Για πολλούς η μουσική υπάρχει παντού στη φύση, στο θρόισμα των φύλλων, στο σφύριγμα του ανέμου, αλλά μουσική φτιάχνει και ο άνθρωπος…εδώ και πάνω από 50000 χρόνια!
Και ίσως κανείς δε θα μπορούσε να αμφισβητήσει την επίδρασή της στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και γι’ αυτό, την άρρηκτη σχέση της με την ανθρώπινη ύπαρξη από τη στιγμή που εμφανίζεται μέχρι και την εποχή μας.
Η μουσική μαζί με τη γλώσσα αποτελούν δύο στοιχεία τα οποία μας καθορίζουν.
Η μουσική είναι τεράστιο μέρος της ζωής και κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τη δεύτερη χωρίς την πρώτη.
Οι αρχαίοι Έλληνες, και μάλιστα δυνατά πνεύματα σαν τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, έκαναν πολύ συχνά λόγο για την ηθοπλαστική δύναμη της μουσικής.
Την επίδραση της μουσικής στη ζωή μας υπογραμμίζει και το γεγονός ότι η Εκκλησία χρησιμοποίησε από τα πρώτα βήματά της τους ύμνους και τις ωδές. Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος τονίζει την αγαθή επίδραση της μουσικής λέγοντας ότι «και η ανθρώπινη φύση μας ευχαρίστως και ομαλώς έλκεται από τους ύμνους και τα άσματα και αναπαύεται σ’ αυτά, όπως ευχαριστιούνται και σιωπούν στους μητρικούς μαστούς τα βρέφη, που κλαψουρίζουν παραπονιάρικα και δυσανασχετούν».Η μουσική αναγνωρίζεται ως ένα χρήσιμο θεραπευτικό εργαλείο για τη σωματική και ψυχική ευεξία. Ο Σαίξπηρ έγραψε κάποτε: “Αν η μουσική είναι η τροφή της αγάπης, ας παίξουμε μουσική”. Από τα αρχαία χρόνια, η μουσική έχει ταυτισθεί με τις εμπνευσμένες προσωπικότητες της ανθρωπότητας. Όπως για παράδειγμα με τον Άγιο Σούφι και μουσικό Hazrat Inayat Khan που αναφέρει για τη μουσική: “Η αληθινή αρμονία της μουσικής προέρχεται από την αρμονία της ψυχής. Η μουσική από μόνη της μπορεί πραγματικά να μας ορίσει από που προέρχεται η αρμονία της ψυχής, η αληθινή πηγή της, και όταν έρχεται από εκεί, θα πρέπει να απευθύνουμε έκκληση σε όλες τις ψυχές.”
Αναπόφευκτα, λοιπόν, η μουσική έχει μια πολύ ισχυρή θεραπευτική επίδραση στην ανθρώπινη ψυχή. Πάντα υπάρχει ένα μέρος της σύνδεσής μας με συγκεκριμένα συναισθήματα.
Αλλά και το ανθρώπινο μυαλό επηρεάζεται από τη μουσική, που δεν είναι μια αόριστη έννοια. Ο Khokar Ashish, κριτικός χορού, αναφέρει ένα πείραμα ως απόδειξη: “Η μουσική παράγεται από ήχο και ο ήχος επηρεάζει την αντίληψη και την αίσθηση με πολλούς τρόπους. Σε ένα πείραμα που έγινε κάποτε σε ψάρια μέσα σε ένα ενυδρείο, βάζοντας τους διαφορετικά είδη μουσικής, διαπιστώθηκε ότι οι κινήσεις τους αντιστοιχούσαν στο ρυθμό της μουσικής. Βέβαια, τα ψάρια δεν ακούνε, αλλά αισθάνθηκαν τις δονήσεις του ήχου μέσα από το νερό. Έτσι μπορείτε να φανταστείτε τί επίδραση μπορεί να έχει η μουσική για το ανθρώπινο μυαλό.”
Η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Για πολλούς η μουσική υπάρχει παντού στη φύση, στο θρόισμα των φύλλων, στο σφύριγμα του ανέμου, αλλά μουσική φτιάχνει και ο άνθρωπος…εδώ και πάνω από 50000 χρόνια!
Και ίσως κανείς δε θα μπορούσε να αμφισβητήσει την επίδρασή της στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και γι’ αυτό, την άρρηκτη σχέση της με την ανθρώπινη ύπαρξη από τη στιγμή που εμφανίζεται μέχρι και την εποχή μας.
Η μουσική μαζί με τη γλώσσα αποτελούν δύο στοιχεία τα οποία μας καθορίζουν.
Η μουσική είναι τεράστιο μέρος της ζωής και κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τη δεύτερη χωρίς την πρώτη.
Οι αρχαίοι Έλληνες, και μάλιστα δυνατά πνεύματα σαν τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, έκαναν πολύ συχνά λόγο για την ηθοπλαστική δύναμη της μουσικής.
Την επίδραση της μουσικής στη ζωή μας υπογραμμίζει και το γεγονός ότι η Εκκλησία χρησιμοποίησε από τα πρώτα βήματά της τους ύμνους και τις ωδές. Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος τονίζει την αγαθή επίδραση της μουσικής λέγοντας ότι «και η ανθρώπινη φύση μας ευχαρίστως και ομαλώς έλκεται από τους ύμνους και τα άσματα και αναπαύεται σ’ αυτά, όπως ευχαριστιούνται και σιωπούν στους μητρικούς μαστούς τα βρέφη, που κλαψουρίζουν παραπονιάρικα και δυσανασχετούν».Η μουσική αναγνωρίζεται ως ένα χρήσιμο θεραπευτικό εργαλείο για τη σωματική και ψυχική ευεξία. Ο Σαίξπηρ έγραψε κάποτε: “Αν η μουσική είναι η τροφή της αγάπης, ας παίξουμε μουσική”. Από τα αρχαία χρόνια, η μουσική έχει ταυτισθεί με τις εμπνευσμένες προσωπικότητες της ανθρωπότητας. Όπως για παράδειγμα με τον Άγιο Σούφι και μουσικό Hazrat Inayat Khan που αναφέρει για τη μουσική: “Η αληθινή αρμονία της μουσικής προέρχεται από την αρμονία της ψυχής. Η μουσική από μόνη της μπορεί πραγματικά να μας ορίσει από που προέρχεται η αρμονία της ψυχής, η αληθινή πηγή της, και όταν έρχεται από εκεί, θα πρέπει να απευθύνουμε έκκληση σε όλες τις ψυχές.”
Αναπόφευκτα, λοιπόν, η μουσική έχει μια πολύ ισχυρή θεραπευτική επίδραση στην ανθρώπινη ψυχή. Πάντα υπάρχει ένα μέρος της σύνδεσής μας με συγκεκριμένα συναισθήματα.
Αλλά και το ανθρώπινο μυαλό επηρεάζεται από τη μουσική, που δεν είναι μια αόριστη έννοια. Ο Khokar Ashish, κριτικός χορού, αναφέρει ένα πείραμα ως απόδειξη: “Η μουσική παράγεται από ήχο και ο ήχος επηρεάζει την αντίληψη και την αίσθηση με πολλούς τρόπους. Σε ένα πείραμα που έγινε κάποτε σε ψάρια μέσα σε ένα ενυδρείο, βάζοντας τους διαφορετικά είδη μουσικής, διαπιστώθηκε ότι οι κινήσεις τους αντιστοιχούσαν στο ρυθμό της μουσικής. Βέβαια, τα ψάρια δεν ακούνε, αλλά αισθάνθηκαν τις δονήσεις του ήχου μέσα από το νερό. Έτσι μπορείτε να φανταστείτε τί επίδραση μπορεί να έχει η μουσική για το ανθρώπινο μυαλό.”
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Η μουσική γεννήθηκε μαζί με τον άνθρωπο, ο οποίος νωρίς άρχισε να ξεχωρίζει αρμονικούς φυσικούς ήχους που τον βοηθούσαν στην παραγωγή και τη ζωή του. Σιγά-Σιγά άρχισε να τους αναπαράγει, να τους ανασυνθέτει δημιουργικά.
Τα μουσικά του δημιουργήματα ο άνθρωπος τα χρησιμοποίησε για να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του, να εξορκίσει το φόβο, να επικαλεστεί τους προγόνους, να εξευμενίσει τους θεούς του, και να εκφράσει το θαυμασμό, την αφοσίωση και την αγάπη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αρχαίοι Έλληνες, παρά την έντονη θρησκευτικότητά τους, δεν δημιούργησαν μυστικιστική μουσική και απέδωσαν θεία προέλευση στη μουσική και όχι μυστηριακή. Αντίθετα, στο Μεσαίωνα, που η μουσική παιδεία είναι ασθενής μέχρι και ανύπαρκτη, κυριαρχεί ο μυστικισμός και η νοσηρότητα.
Δεν διασώθηκαν γραπτά μνημεία που να μας κατατοπίζουν για τη μουσική του αρχαίου κόσμου. Πιστεύεται, όμως, ότι η βάση της μουσικής στους αρχαίους λαούς-Κινέζους, Ινδούς, Έλληνες, Κέλτες, Γαλάτες- ήταν η πεντάτονη ανημιτόνια κλίμακα ντο-ρε-μι-σολ-λα.
Ενώ δε βρέθηκαν μουσικά κείμενα, διασώθηκαν πλήθος αναπαραστάσεις αοιδών, μουσικών και μουσικών οργάνων. Ο καλλιεργημένος άνθρωπος ονομαζόταν "μουσικός ανήρ".
Τα αρχαιότερα δείγματα μουσικού πολιτισμού τα βρίσκουμε στους Αιγυπτίους της προϊστορικής εποχής, 5000-4000 π.Χ., από την αγγειογραφία τους που παριστάνει κρουόμενα όργανα. Αυτά είναι τα πρώτα και μόνα που βρέθηκαν για εκείνη την εποχή. Προγενέστερα μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί. Ο άνθρωπος από τα πρώτα του βήματα άρχιζε να κατασκευάζει εργαλεία και μουσικά όργανα. Τα εργαλεία και τα όπλα δεν ξεχώριζαν πολύ, γιατί και αυτά πρώτα-πρώτα χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή, στις κυνηγετικές παγάνες, σαν τηλεβόες για επικοινωνία κλπ. Και στο χορό.
Τα κρουστά των Αιγυπτίων ήταν: κρόταλα, κύμβαλα, σείστρα, τύμπανα κλπ. Αυτά συναντώνται σε όλους τους αρχαίους λαούς. Και σήμερα, ακόμη είναι τα πρότυπα της κατηγορίας των κρουστών μουσικών οργάνων. Η δεύτερη κατηγορία ήταν οι αυλοί, απλοί, διπλοί, τριγωνικοί. Πολυάριθμες παραλλαγές της άρπας, της κιθάρας κλπ. Είναι η Τρίτη κατηγορία. Οι αυλοί ήταν ξύλινοι, καλαμένιοι, μπρούτζινοι ή κοκάλινοι, απλοί ή διπλοί, που φτάνουν ως τις 11 τρύπες. Μεταγενέστερα βρίσκουμε τρομπέτες κυνηγετικά κέρατα, ασιατικές κιθάρες, τρίγωνα, άρπες (μέχρι 20 χορδές) και μεγάλη ποικιλία από άλλα έγχορδα. Συμπεραίνεται ότι οι Αιγύπτιοι γνώριζαν τις διατονικές και τις χρωματικές κλίμακες.
Ο μουσικός πολιτισμός της Αιγύπτου πιστεύεται ότι δάνεισε στοιχεία του στο μινωικό, το μυκηναϊκό στην αρχαϊκή και κυκλαδική Ελλάδα όπως και στους Ετρούσκους.
Για την Ασσυρία, που κληρονόμησε τον μουσικό πολιτισμό των Σουμέριων και τον ανέπτυξε δεν υπάρχουν παρά οι λιγότερες και ατελέστερες μαρτυρίες.
Οι αρχαιότεροι μουσικοί ορισμοί είναι οι ακουστικοί νόμοι που θέσπισαν οι Κινέζοι, οι οποίοι στους Ευρωπαίους φαίνονταν σχολαστικοί και χωρίς φαντασία και έκφραση. Βασίζονται σε κύκλο από πέμπτες και θεωρούνται σχετικοί με τις θεωρίες του Πυθαγόρα. Η αρχική κλίμακα είναι η πεντάτονη, ανημίτονη, που αργότερα συμπληρώθηκε από επτάτονη και στο τέλος από τη χρωματική των δώδεκα βαθμίδων.
Οι Ινδοί θεωρούνται πιο φιλόμουσοι από τους Κινέζους. Η μουσική διάλεκτος των Ινδών με την έκφραση και το πάθος της, με πρωτότυπες μελωδίες (ραγκά) και με ιδιαίτερο ανατολικό χρώμα θεωρείται πολύ ανώτερη. Πολλά στοιχεία της Ινδικής μουσικής προσεγγίζουν στην ευρωπαϊκή μουσική όπως και άλλα την απομακρύνουν.
Τα ίδια δείγματα και ο ίδιος πλούτος διαπιστώνονται και στους άλλους λαούς της Ανατολής: Χετταίους, Ασσυρίους, Χαλδαίους, Συρίους και πιο πολύ στους Εβραίους, που όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται το ζήτημα από την Παλαιά Διαθήκη, είχαν ανεπτυγμένη μουσική κίνηση.
Η μουσική γεννήθηκε μαζί με τον άνθρωπο, ο οποίος νωρίς άρχισε να ξεχωρίζει αρμονικούς φυσικούς ήχους που τον βοηθούσαν στην παραγωγή και τη ζωή του. Σιγά-Σιγά άρχισε να τους αναπαράγει, να τους ανασυνθέτει δημιουργικά.
Τα μουσικά του δημιουργήματα ο άνθρωπος τα χρησιμοποίησε για να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του, να εξορκίσει το φόβο, να επικαλεστεί τους προγόνους, να εξευμενίσει τους θεούς του, και να εκφράσει το θαυμασμό, την αφοσίωση και την αγάπη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αρχαίοι Έλληνες, παρά την έντονη θρησκευτικότητά τους, δεν δημιούργησαν μυστικιστική μουσική και απέδωσαν θεία προέλευση στη μουσική και όχι μυστηριακή. Αντίθετα, στο Μεσαίωνα, που η μουσική παιδεία είναι ασθενής μέχρι και ανύπαρκτη, κυριαρχεί ο μυστικισμός και η νοσηρότητα.
Δεν διασώθηκαν γραπτά μνημεία που να μας κατατοπίζουν για τη μουσική του αρχαίου κόσμου. Πιστεύεται, όμως, ότι η βάση της μουσικής στους αρχαίους λαούς-Κινέζους, Ινδούς, Έλληνες, Κέλτες, Γαλάτες- ήταν η πεντάτονη ανημιτόνια κλίμακα ντο-ρε-μι-σολ-λα.
Ενώ δε βρέθηκαν μουσικά κείμενα, διασώθηκαν πλήθος αναπαραστάσεις αοιδών, μουσικών και μουσικών οργάνων. Ο καλλιεργημένος άνθρωπος ονομαζόταν "μουσικός ανήρ".
Τα αρχαιότερα δείγματα μουσικού πολιτισμού τα βρίσκουμε στους Αιγυπτίους της προϊστορικής εποχής, 5000-4000 π.Χ., από την αγγειογραφία τους που παριστάνει κρουόμενα όργανα. Αυτά είναι τα πρώτα και μόνα που βρέθηκαν για εκείνη την εποχή. Προγενέστερα μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί. Ο άνθρωπος από τα πρώτα του βήματα άρχιζε να κατασκευάζει εργαλεία και μουσικά όργανα. Τα εργαλεία και τα όπλα δεν ξεχώριζαν πολύ, γιατί και αυτά πρώτα-πρώτα χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή, στις κυνηγετικές παγάνες, σαν τηλεβόες για επικοινωνία κλπ. Και στο χορό.
Τα κρουστά των Αιγυπτίων ήταν: κρόταλα, κύμβαλα, σείστρα, τύμπανα κλπ. Αυτά συναντώνται σε όλους τους αρχαίους λαούς. Και σήμερα, ακόμη είναι τα πρότυπα της κατηγορίας των κρουστών μουσικών οργάνων. Η δεύτερη κατηγορία ήταν οι αυλοί, απλοί, διπλοί, τριγωνικοί. Πολυάριθμες παραλλαγές της άρπας, της κιθάρας κλπ. Είναι η Τρίτη κατηγορία. Οι αυλοί ήταν ξύλινοι, καλαμένιοι, μπρούτζινοι ή κοκάλινοι, απλοί ή διπλοί, που φτάνουν ως τις 11 τρύπες. Μεταγενέστερα βρίσκουμε τρομπέτες κυνηγετικά κέρατα, ασιατικές κιθάρες, τρίγωνα, άρπες (μέχρι 20 χορδές) και μεγάλη ποικιλία από άλλα έγχορδα. Συμπεραίνεται ότι οι Αιγύπτιοι γνώριζαν τις διατονικές και τις χρωματικές κλίμακες.
Ο μουσικός πολιτισμός της Αιγύπτου πιστεύεται ότι δάνεισε στοιχεία του στο μινωικό, το μυκηναϊκό στην αρχαϊκή και κυκλαδική Ελλάδα όπως και στους Ετρούσκους.
Για την Ασσυρία, που κληρονόμησε τον μουσικό πολιτισμό των Σουμέριων και τον ανέπτυξε δεν υπάρχουν παρά οι λιγότερες και ατελέστερες μαρτυρίες.
Οι αρχαιότεροι μουσικοί ορισμοί είναι οι ακουστικοί νόμοι που θέσπισαν οι Κινέζοι, οι οποίοι στους Ευρωπαίους φαίνονταν σχολαστικοί και χωρίς φαντασία και έκφραση. Βασίζονται σε κύκλο από πέμπτες και θεωρούνται σχετικοί με τις θεωρίες του Πυθαγόρα. Η αρχική κλίμακα είναι η πεντάτονη, ανημίτονη, που αργότερα συμπληρώθηκε από επτάτονη και στο τέλος από τη χρωματική των δώδεκα βαθμίδων.
Οι Ινδοί θεωρούνται πιο φιλόμουσοι από τους Κινέζους. Η μουσική διάλεκτος των Ινδών με την έκφραση και το πάθος της, με πρωτότυπες μελωδίες (ραγκά) και με ιδιαίτερο ανατολικό χρώμα θεωρείται πολύ ανώτερη. Πολλά στοιχεία της Ινδικής μουσικής προσεγγίζουν στην ευρωπαϊκή μουσική όπως και άλλα την απομακρύνουν.
Τα ίδια δείγματα και ο ίδιος πλούτος διαπιστώνονται και στους άλλους λαούς της Ανατολής: Χετταίους, Ασσυρίους, Χαλδαίους, Συρίους και πιο πολύ στους Εβραίους, που όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται το ζήτημα από την Παλαιά Διαθήκη, είχαν ανεπτυγμένη μουσική κίνηση.
Πηγές: http://gym-falan.lar.sch.gr/activities/paper/paper01/pap01-moysiki.html , www.inspireyourlife.gr, youtube.gr, https://pappanna.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου