Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε το πρόβλημα της σχολικής βίας, είναι σημαντικό να κατευθύνουμε την προσοχή μας στην γενικότερη πρόληψη της βίας δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην επίλυση των συγκρούσεων και στην διαχείριση του θυμού.
Επιπρόσθετα επειδή η επιθετικότητα κατά την παιδική ηλικία είναι συχνά ένδειξη παραβατικότητας και πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, όπως επίσης και αντικοινωνικής συμπεριφοράς στην μετέπειτα ζωή, η έγκαιρη παρέμβασή είναι ζωτικής σημασίας.
Παρόλο πού η νεανική βία παλαιότερα εθεωρείτο σαν μια μεμονωμένη αντίδραση θυμού, τώρα γίνεται αντιληπτή ως ένα αναπτυξιακό πρόβλημα που ενδεχομένως να επισυμβεί στο μέλλον και στο οποίο οι καταστασιακοί παράγοντες, οι κοινωνικές επιρροές, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και η βιολογία διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο.
Ο «Γιαννάκης» φοιτά στην Α' Δημοτικού. Χαρακτηρίζεται ως ένα έξυπνο παιδί από τη δασκάλα του, μαθαίνει εύκολα και συνεργάζεται άψογα στα πλαίσια μιας ομάδας.
Ωστόσο, στην αυλή παίζει μόνο με δύο παιδάκια ενώ τσιμπάει τα άλλα παιδιά όταν δεν κάνουν αυτά που τους λέει ή τα χτυπάει ή τα δαγκώνει.
Το τελευταίο διάστημα καταφεύγει σε αυτή τη συμπεριφορά καθημερινά.
Στρατηγικές διαχείρισης που υιοθετήθηκαν
από τη δασκάλα του «Γιαννάκη»
Όταν ο «Γιαννάκης» τσιμπάει ή χτυπάει κάποιο παιδί η δασκάλα το απομακρύνει από τα άλλα παιδιά και του δίνει να κάνει μια εργασία μόνος του, λέγοντάς του ότι αν δεν μπορεί να παίξει ήσυχα θα του δώσει μετά μια δουλειά να κάνει.
Συνήθως του δίνει μια φωτοτυπία να συμπληρώσει, δίνοντάς του την εντολή να παραμείνει στην ίδια θέση μέχρι να τελειώσει την εργασία του.
Όταν τσιμπάει, χτυπάει, η δαγκώνει άλλο παιδί χωρίς να τον έχει προκαλέσει, δεν του επιτρέπει να παίξει με τα άλλα παιδιά κατά τη διάρκεια του διαλείμματος και επιπλέον του δίνει κι άλλες εργασίες να κάνει.
Προτάσεις για τη διαχείριση της περίπτωσης
1. Αρχικά υποθέτουμε τι μπορεί να είναι αυτό που οδηγεί την ακατάλληλη συμπεριφορά από την πλευρά του «Γιαννάκη».
Ο «Γιαννάκης» φαίνεται ότι δυσκολεύεται να μοιράζεται πράγματα με άλλα παιδιά.
Μπορεί να βρίσκει το σχολικό πρόγραμμα κουραστικό.
Η εξυπνάδα του τον βοηθάει να τελειώνει τις εργασίες του γρήγορα.
Το πιο πιθανό λοιπόν είναι να βρίσκει το σχολικό πρόγραμμα που του προσφέρεται ανιαρό.
Μπορεί με αυτή την συμπεριφορά να επιζητά γενικά την προσοχή των άλλων.
2. Στη συνέχεια αναρωτιόμαστε αν είναι αποτελεσματική η στρατηγική διαχείρισης του προβλήματος που υιοθέτησε η δασκάλα.
Η ακατάλληλη συμπεριφορά του «Γιαννάκη» φαίνεται να επιδεινώνεται και οι εφαρμοζόμενες στρατηγικές από τη δασκάλα δεν τον βοηθούν να μάθει να σέβεται τη σειρά των άλλων ή να μοιράζεται πράγματα με τα άλλα παιδάκια.
3. Ποιους παιδαγωγικούς στόχους πρέπει να επιλέξουμε για την περίπτωση του «Γιαννάκη», προκειμένου να τον βοηθήσουμε να αλλάξει τη συμπεριφορά του;
Να βοηθήσουμε τον «Γιαννάκη» να αναπτύξει ικανότητες συνεργασίας.
Να τον βοηθήσουμε να κατανοήσει την αξία της ομαδικής εργασίας και της από κοινού ανακάλυψης.
Να βοηθήσουμε τον «Γιαννάκη» να αναπτύξει ικανότητες τήρησης κανόνων παιχνιδιού και ομαδικής εργασίας
Να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον του για συμμετοχή σε δραστηριότητες στις οποίες δείχνει μια κλίση, αυξάνοντας το βαθμό δυσκολίας.
4. Ποια είναι τα θετικά σημεία και οι δυνατότητες του «Γιαννάκη»;
* Έχει ένα υψηλό επίπεδο ικανοτήτων.
* Ο βαθμός συγκέντρωσης είναι πολύ καλός.
* Διαθέτει αρχηγικές ικανότητες οι οποίες πρέπει να αξιοποιηθούν θετικά.
5. Ποιες στρατηγικές θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε προκειμένου να βοηθήσουμε αποτελεσματικά τον «Γιαννάκη» να πετύχει αυτούς τους στόχους;
* Περιορισμό των ατομικών δραστηριοτήτων και ενθάρρυνση των ομαδικών εργασιών και ομαδικών παιχνιδιών.
* Παρατήρηση, αξιολόγηση και αναγνώριση των περιοχών εκείνων στις οποίες ο «Γιαννάκης» φαίνεται ότι τα καταφέρνει καλύτερα, και σχεδιασμός δραστηριοτήτων με υψηλότερους στόχους που προσελκύουν το ενδιαφέρον του «Γιαννάκη» και προλαμβάνουν την πλήξη του.
* Σχεδιασμός προγράμματος ενίσχυσης θετικής συμπεριφοράς, το οποίο θα στοχεύσει στη μείωση των επεισοδίων τσιμπήματος, δαγκώματος ή χτυπήματος των άλλων παιδιών.
Ο «Γιαννάκης» πρέπει να εμπλέκεται στο σχεδιασμό του προγράμματος και την αξιολόγησή των προσπαθειών του.
Χρήση πιο κατάλληλων μεθόδων επικύρωσης των αποδεκτών συμπεριφορών του «Γιαννάκη».
Ενημέρωση των γονέων για τον παραπάνω σχεδιασμό, πρόταση για προέκταση υιοθέτησης του σχεδίου διαχείρισης του προβλήματος και στο σπίτι, στήριξη των γονέων στην εφαρμογή των πρακτικών στο σπίτι, ενίσχυση ή επιβράβευση του «Γιαννάκη» από την δασκάλα όταν φέρνει μια επιβεβαίωση θετικής συμπεριφοράς από την οικογένειά του.
Δρ Αριστονίκη Τρυφωνίδου-Θεοδοσίου
Επιπρόσθετα επειδή η επιθετικότητα κατά την παιδική ηλικία είναι συχνά ένδειξη παραβατικότητας και πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, όπως επίσης και αντικοινωνικής συμπεριφοράς στην μετέπειτα ζωή, η έγκαιρη παρέμβασή είναι ζωτικής σημασίας.
Παρόλο πού η νεανική βία παλαιότερα εθεωρείτο σαν μια μεμονωμένη αντίδραση θυμού, τώρα γίνεται αντιληπτή ως ένα αναπτυξιακό πρόβλημα που ενδεχομένως να επισυμβεί στο μέλλον και στο οποίο οι καταστασιακοί παράγοντες, οι κοινωνικές επιρροές, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και η βιολογία διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο.
Ο «Γιαννάκης» φοιτά στην Α' Δημοτικού. Χαρακτηρίζεται ως ένα έξυπνο παιδί από τη δασκάλα του, μαθαίνει εύκολα και συνεργάζεται άψογα στα πλαίσια μιας ομάδας.
Ωστόσο, στην αυλή παίζει μόνο με δύο παιδάκια ενώ τσιμπάει τα άλλα παιδιά όταν δεν κάνουν αυτά που τους λέει ή τα χτυπάει ή τα δαγκώνει.
Το τελευταίο διάστημα καταφεύγει σε αυτή τη συμπεριφορά καθημερινά.
Στρατηγικές διαχείρισης που υιοθετήθηκαν
από τη δασκάλα του «Γιαννάκη»
Όταν ο «Γιαννάκης» τσιμπάει ή χτυπάει κάποιο παιδί η δασκάλα το απομακρύνει από τα άλλα παιδιά και του δίνει να κάνει μια εργασία μόνος του, λέγοντάς του ότι αν δεν μπορεί να παίξει ήσυχα θα του δώσει μετά μια δουλειά να κάνει.
Συνήθως του δίνει μια φωτοτυπία να συμπληρώσει, δίνοντάς του την εντολή να παραμείνει στην ίδια θέση μέχρι να τελειώσει την εργασία του.
Όταν τσιμπάει, χτυπάει, η δαγκώνει άλλο παιδί χωρίς να τον έχει προκαλέσει, δεν του επιτρέπει να παίξει με τα άλλα παιδιά κατά τη διάρκεια του διαλείμματος και επιπλέον του δίνει κι άλλες εργασίες να κάνει.
Προτάσεις για τη διαχείριση της περίπτωσης
1. Αρχικά υποθέτουμε τι μπορεί να είναι αυτό που οδηγεί την ακατάλληλη συμπεριφορά από την πλευρά του «Γιαννάκη».
Ο «Γιαννάκης» φαίνεται ότι δυσκολεύεται να μοιράζεται πράγματα με άλλα παιδιά.
Μπορεί να βρίσκει το σχολικό πρόγραμμα κουραστικό.
Η εξυπνάδα του τον βοηθάει να τελειώνει τις εργασίες του γρήγορα.
Το πιο πιθανό λοιπόν είναι να βρίσκει το σχολικό πρόγραμμα που του προσφέρεται ανιαρό.
Μπορεί με αυτή την συμπεριφορά να επιζητά γενικά την προσοχή των άλλων.
2. Στη συνέχεια αναρωτιόμαστε αν είναι αποτελεσματική η στρατηγική διαχείρισης του προβλήματος που υιοθέτησε η δασκάλα.
Η ακατάλληλη συμπεριφορά του «Γιαννάκη» φαίνεται να επιδεινώνεται και οι εφαρμοζόμενες στρατηγικές από τη δασκάλα δεν τον βοηθούν να μάθει να σέβεται τη σειρά των άλλων ή να μοιράζεται πράγματα με τα άλλα παιδάκια.
3. Ποιους παιδαγωγικούς στόχους πρέπει να επιλέξουμε για την περίπτωση του «Γιαννάκη», προκειμένου να τον βοηθήσουμε να αλλάξει τη συμπεριφορά του;
Να βοηθήσουμε τον «Γιαννάκη» να αναπτύξει ικανότητες συνεργασίας.
Να τον βοηθήσουμε να κατανοήσει την αξία της ομαδικής εργασίας και της από κοινού ανακάλυψης.
Να βοηθήσουμε τον «Γιαννάκη» να αναπτύξει ικανότητες τήρησης κανόνων παιχνιδιού και ομαδικής εργασίας
Να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον του για συμμετοχή σε δραστηριότητες στις οποίες δείχνει μια κλίση, αυξάνοντας το βαθμό δυσκολίας.
4. Ποια είναι τα θετικά σημεία και οι δυνατότητες του «Γιαννάκη»;
* Έχει ένα υψηλό επίπεδο ικανοτήτων.
* Ο βαθμός συγκέντρωσης είναι πολύ καλός.
* Διαθέτει αρχηγικές ικανότητες οι οποίες πρέπει να αξιοποιηθούν θετικά.
5. Ποιες στρατηγικές θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε προκειμένου να βοηθήσουμε αποτελεσματικά τον «Γιαννάκη» να πετύχει αυτούς τους στόχους;
* Περιορισμό των ατομικών δραστηριοτήτων και ενθάρρυνση των ομαδικών εργασιών και ομαδικών παιχνιδιών.
* Παρατήρηση, αξιολόγηση και αναγνώριση των περιοχών εκείνων στις οποίες ο «Γιαννάκης» φαίνεται ότι τα καταφέρνει καλύτερα, και σχεδιασμός δραστηριοτήτων με υψηλότερους στόχους που προσελκύουν το ενδιαφέρον του «Γιαννάκη» και προλαμβάνουν την πλήξη του.
* Σχεδιασμός προγράμματος ενίσχυσης θετικής συμπεριφοράς, το οποίο θα στοχεύσει στη μείωση των επεισοδίων τσιμπήματος, δαγκώματος ή χτυπήματος των άλλων παιδιών.
Ο «Γιαννάκης» πρέπει να εμπλέκεται στο σχεδιασμό του προγράμματος και την αξιολόγησή των προσπαθειών του.
Χρήση πιο κατάλληλων μεθόδων επικύρωσης των αποδεκτών συμπεριφορών του «Γιαννάκη».
Ενημέρωση των γονέων για τον παραπάνω σχεδιασμό, πρόταση για προέκταση υιοθέτησης του σχεδίου διαχείρισης του προβλήματος και στο σπίτι, στήριξη των γονέων στην εφαρμογή των πρακτικών στο σπίτι, ενίσχυση ή επιβράβευση του «Γιαννάκη» από την δασκάλα όταν φέρνει μια επιβεβαίωση θετικής συμπεριφοράς από την οικογένειά του.
Δρ Αριστονίκη Τρυφωνίδου-Θεοδοσίου
Πηγή:www.hamomilaki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου