"ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ"

Κυριακή των Βαϊων.. Σήμερα στις εκκλησιές ο παπάς μοιράζει βάγια στους πιστούς εις ανάμνηση της υποδοχής του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Βάγια από φοινικιά (που συνήθως τα πλέκουν σε σχήμα σταυρού ή άλλα περίτεχνα σχέδια) ή βάγια από δάφνη όπως εδώ στο Πήλιο, όπου βαγιές λέμε τις δάφνες, τα ιερά φυτά του Απόλλωνα.

Η ιδιαιτερότητα του εθίμου στο Πήλιο, η οποία και αντανακλά όλη την ομορφιά του, είναι πως τα βάγια τα ετοιμάζουν τα νιόπαντρα ζευγάρια στολίζοντάς τα με λουλούδια της εποχής και καρφιτσώνοντας πάνω τα ονόματά τους. Έτσι, την παραμονή νωρίς το απόγευμα μαζεύονται στο σπίτι του ζευγαριού φίλες ή συγγένισσες της νύφης κι ανύπαντρα κορίτσια να δέσουν με κορδέλες μπουκετάκια βαγιάς και λουλουδιών, αλλά και να επιμεληθούν με προσοχή τα δυο ξεχωριστά, πλούσια και μεγάλα βάγια του ζευγαριού που τα δένει κάποιο πιτσιρίκι για το καλό -για να χαρίσει ο Θεός σύντομα ένα παιδί στους νιόπαντρους- κι ευλογεί ο παπάς, χώρια απ'τα υπόλοιπα βάγια που θα μοιραστούν στους πιστούς, μέσα στο ιερό. Τα βάγια τούτα, που είναι ενωμένα μεταξύ τους με κορδέλα, θα τα φυλάξει ύστερα το ζευγάρι για μια ζωή, μαζί με τα στέφανα, στο εικόνισμα.

Ακολουθεί σχετικό απόσπασμα του λαογράφου μας Γεωργίου Μέγα("Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας") που αναφέρεται κυρίως στη "γονιμοποιό δύναμη" της βαγιάς:

Στο Πήλιο, βαγιές λέμε τις δάφνες. Το Σάββατο του Λαζάρου, οι νιόνυμφες που έχουν παντρευτεί την προηγούμενη χρονιά, ετοιμάζουν τις βαγιές που θα ευλογήσει το επόμενο πρωί ο παπάς και θα διανείμει στο εκκλησίασμα.Τούτα τα βάγια είναι μικρά μπουκετάκια από φυλλαράκια δάφνης και εποχιακά λουλούδια, δεμένα με κορδελίτσες και με ένα χαρτάκι, που γράφει το όνομα του νιόπαντρου ζευγαριού, καρφιτσωμένο. Σύμφωνα με την παράδοση, τούτη η διαδικασία θα χαρίσει στα νιόπαντρα ζευγάρια παιδιά, καθώς η γονιμοποιός δύναμη που περικλείουν στο φύλλωμά τους τα αειθαλή κλαδάκια δάφνης, θα μεταδοθεί σε αυτά.
Τα μπουκετάκια αυτά, οι πιστοί τα κρατούν στο σπίτι τους, δίπλα στο εικόνισμα για φυλαχτό, όλη τη χρονιά μέχρι την επόμενη Κυριακή "των Βαγιώνε". Οι παλιοί τα χρησιμοποιούσαν και για ξεμάτιασμα, καθώς "καπνίζανε" με αυτά τα μωρά τους ή όποιον άλλον είχε "χτυπήσει" το κακό μάτι.

Ο λαός μας είχε προσδώσει δύναμη θεραπευτική, αλλά και αποτρεπτική για κάθε κακό, στα βάγια. Μερικοί, τα ράβουν στο μέσα μέρος του κασκέτου τους (Αμοργός) για να τά'χουν μόνιμο φυλαχτό πάνω τους.

Στην Ήπειρο κρεμούν στα καρποκλάδια, δηλαδή στα καρποφόρα δέντρα, από ένα κλωνί βάγια, για να καρπίζουν, και στα κήπια το ίδιο, για να μην τα κόβει το σκουλήκι.

Ο αγυρμός των παιδιών με κλαδιά μυρτιάς ή με σταυρό στεφανωμένο με μυρτιά, γίνεται αλλού (για τον ίδιο ευεργετικό σκοπό) τη Μεγάλη Δευτέρα (Μάδυτος) ή τη Μεγάλη Πέμπτη (Λέσβος, Δαρδανέλια) και θυμίζει την ειρεσιώνη, το θαλερό κλαδί, το οποίο, στολισμένο με καρπούς, τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα περιέφεραν στους δρόμους, στη διάρκεια των ανοιξιάτικων γιορτών. Και τότε τα παιδιά τραγουδούσαν όπως και σήμερα, γεμάτα ευχές για την ευτυχία και την ευφορία."

Σήμερα, λόγω του χαρακτήρα της γιορτής του θριάμβου του Ιησού εναντίον των Φαρισαίων, επιτρέπεται κάποια χαλάρωση της νηστείας και σύμφωνα με την παράδοση, τέτοια μέρα τρώμε ψάρι. Όπως λέει και το τετράστιχο που τραγουδούνε τα παιδιά:

"Βάγια βάγια των βαγιών
τρώνε ψάρι και κολιό
και την άλλη Κυριακή
τρώνε το ψητό τ'αρνί!"

Πηγή:firiki.pblogs.gr

Επιπλέον Λαογραφικά στοιχεία για την Κυριακή των Βαϊων μπορείτε να δείτε ΕΔΩ.