Μπήκε ο Μάης, λοιπόν, ο "Καλομηνάς", ο "Λούλουδος" ("Ο Απρίλης έχεις τ'όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια!", "Άλλοι πουλούν τα λάχανα κι ο Μάης τα λουλούδια!"), ο"Πράσινος", ο "Τριανταφυλλάς"("Ο Απρίλης με τα λέλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα!"), ο "Φουσκοδέντρης", ο "Κερασάρης", ο "Ανοιξιάτης", αλλά κι ο Μάης με τα μάγια του ("Το Μάη εγεννήθηκα και μάγια δε φοβούμαι!", "Όποιος γεννηθεί το Μάη δεν τον πιάνουνε τα μάγια!") και τις δεισιδαιμονίες ("Το Μάη δε συγκόβγεις φουστάνια, δεν ξεκινάς προύκα, δε βάνεις σπίτι σου παρασύρα, κολοκύθια και κάτη!", "Σα μπει ο Μάης Σάββατο, όφου καημός και θάνατος!"), ο Μάης ο μήνας των νεκρών..
Τ'όνομα Μάιος (Maius στα λατινικά) του δόθηκε "προς τιμήν της Μαίας, της μητρός του θεού Ερμού (μαία=σεβαστή γυνή). [...] Για αυτό ακριβώς και σήμερα η "εορτή της μητέρας" εορτάζεται αυτόν τον μήνα", μας πληροφορεί η Άννα Τζιροπούλου ("Έλλην Λόγος").
"Κατά τον μήνα αυτόν οι Ρωμαίοι εώρταζον (από 28 Απρ.-2 Μαίου) και την Floram (Φλώραν), την θεάν της βλαστήσεως, των άνθεων και των φυτών. " αναφέρει οΦίλιππος Βρετάκος ("Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριότεραι εορταί των") και παρακάτω συμπληρώνει "Οι Ρωμαίου ετέλουν τα Lemuria, εορτήν προς τιμήν των Λεμούρων, οι οποίοι ήσαν πνεύματα των αποθαμένων, που είχον την ιδιότητα να επανέρχονται καθ' ωρισμένας ημέρας του έτους επί της γης και να τρομοκρατούν τους ζώντας. Τα Lemuria δεν είχον δημόσιον χαρακτήρα, αλλά οικογενειακόν προς τιμήν των συγγενών νεκρών, η δε εορτή ετελείτο την 9ην, 11ην και 13ην του μηνός Μαϊου και αφιέρωνον κατ'αυτάς άφθονα άνθη εις τους νεκρούς των, εχαρακτηρίζοντο δε και ως "αποφράδες", και οι ναοί έμενον κλειστοί, απηγορεύετο δε και η τέλεσις γάμων κατ'αυτάς (διότι ήσαν καταδικασμένοι εις αποτυχίαν) κατ'επέκταση δε και καθ'όλον τον μήναν."
Τούτη η πρόληψη, να μην τελούνται γάμοι, παρέμεινε για το Μάη. "Και εις το Βυζάντιον, κατά το θεολόγον Μιχαήλ Βρυέννιον, επειδή εθεωρείτο ο Μάιος δυσοίωνος, "δεν εστεφανούντο"". Αλλά κι αργότερα.. και μέχρι σήμερα ("Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά 'ποδίδει!" , "Όποιος παντρευτεί το Μάη, κακαποδομένος πάει!"και "Απού'ναι κακορίζικο το Μάη αποσπερίζει, το Μάη και τον Αύγουστο να κάμει τα προυκιά ντου!"), ο λαός μας αποφεύγει τους γαμούς το μήνα αυτό, το μήνα που, παρετυμολογικά ίσως έχει συνδέσει με τα μάγια ("Μάη μου μάγεψέ με"), το μήνα αυτόν που θεωρείται "αποφράς" γιατί έπεσε η Κωνσταντινούπολη, το μήνα αυτό που ζευγαρώνουν τα γομάρια κατά κόρον ("Νά'μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκκορας και γάτος το Γενάρη!") και δεν κάνει να ζευγαρώσουν επίσημα οι άνθρωποι...
Αναφέρει η Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος ("Οι 12 μήνες, τα λαογραφικά"): ""Το Μάη δε φυτεύουμε, ούτε στεφανωνόμαστε" λένε στην Κέρκυρα, "τό'χουμε για κακό!". Το λέει και το τραγούδι:
Ο Κωνσταντίνος ο μικρός, κι ο μικροπαντρεμένος,
το Μάη φυτείαν εφύτεψε, το Μάη γυναίκα πήρε....
και το τί τράβηξε παρακάτω!.."
Για αυτό και "Το Μάη μη φυτεύγεις πούλουδα στην κάσα μη στα βάλου!"..
Πλήθος οι προλήψεις για τον μήνα αυτόν σε κάθε τόπο, πολλές βρίσκαμε και στο Πήλιο, όπως τις καταγράφει ο λαογράφος μας Κώστας Λιάπης ("Πήλιο: αναδρομές-καημοί-εξομολογήσεις):
Υπέροχο, με ρίζες παμπάλαιες, το έθιμο των Μάηδων όπως επιβίωνε παλιά στο Πήλιο, και το περιγράφει γλαφυρότατα ο Κώστα Λιάπης εδώ: Οι "Μάηδες" που χάθηκαν...
Έθιμο της Πρωτομαγιάς με τα υπέροχα στεφάνια της (παλιότερα κυρίως φτιαγμένα από καρποφόρα κλωνάρια, το απαραίτητο σκόρδο, καρπούς και λουλούδια των αγρών... μ'όλη τη συμβολική τους αξία), της Πρωτομαγιάς της ανοιξιάτικης, της γονιμοποιού που συνδέεται άρρηκτα με την καρποφορία της γης κι ο εορτασμός της χάνεται βαθιά πίσω στην αρχαιότητα... Πλήθος τα έθιμα που συνδέονται με όλα αυτά... Πολλά από αυτά καταγράφει ο Γεώργιος Μέγας("Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας"). Όπως:
Μπήκε ο Μάης, λοιπόν, ο ανοιξιάτικος και κοντά είναι πια το καλοκαίρι ("Απ'τον Αύγουστο χειμώνα κι απ'το Μάη Καλοκαίρι", "Τώρα είν' ο Μάης κι Άνοιξη, τωρά είναι Καλοκαίρι", "Απρίλης, Μάης, κοντά είν' το θέρος", "Το Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα")...
O Μάης με τη μεγάλη μέρα και τις πολλές αγροτικές εργασίες ("Απού δε χορτάσει το Μάη τη δουλειά, έει κατάρα στην κοιλιά!","Μάης πενταδείλινος και πάντα δείλι θέλει") που δεν προλαβαίνονται ("Το Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε")....
O Μάης ο τόσο σημαντικός για την αγροτιά που από κείνον εξαρτώνται οι μετέπειτα συγκομιδές ("Μάης άβρεχος, τρυγητής χαρούμενος", Μάης άβροχος, μούστος άμετρος", "Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει", "Μάης χαλαζάς, αλιά στην καλλιέργεια", "Στον καταραμένο τόπο, το Μάη μήνα βρέχει", Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Μάη μήνα βρέχει", "Όντας έπρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει", "Μάης άβροχος, χρονιά ευτυχισμένη", "Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ'Αυγούστου το φεγγάρι")..
O Μάης με τις πρασινάδες του και τα τριφύλλια ("Ζήσε Μάη να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι", "Κάθου γέρο λίμενε να φας το Μάη χορτάρι", "Ζήσε, μαύρε μου, να φας το Μάη χλόη")..
O Μάης με τα μάγια και τις δεισιδαιμονίες ("Του Μάη η γιώρα να σ'εύρει", "Να μη σ'εύρει η κακιά η ώρα του Μάη"), ο καταραμένος για γάμους και φυτέματα, ο Μάης με τα φίδια ("Το Μάη δεν κάνει να τρώμε μάραθα, γιατί πηγαίνουν οι όφηδες και ποσύρουν τα μάθια ντους απάνω στις αμαραθιές", "Το Μάη μάραθο μην τρως, αν είσαι και γιατρός")...
O Μάης με την Πρωτομαγιά του... την καρποφορία, τα λουλούδια του και τα τραγούδια του, τα όμορφα έθιμά του...
(το απόσπασμα του Γεωργίου Μέγα..)
..που μας θυμίζουν ακόμη και την αρχαία ειρεσιώνη και χάνονται στην ιστορία του λαού μας χιλιάδες χρόνια πίσω...
Καλό μήνα, καλή Πρωτομαγιά!
(Υ.Γ. Οι παροιμίες προέρχονται και από τα βιβλία "Κρητικά λαογραφικά για τους μήνες" του Μιχάλη Γρηγοράκη και "Οι μήνες στην αγροτική και ποιμενική ζωή του λαού μας" του Βασίλη Λαμνάτου.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου