"ΣΕ ΚΑΙΡΟΥΣ ΤΑΡΑΓΜΕΝΟΥΣ"

Στον «Επιτάφιο» και τη «Ρωμιοσύνη», σημειώνει ο Μίκης Θεοδωράκης, η μελωδία ξεπήδησε μέσα από το στίχο σαν αρτεσιανό νερό.

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ

Μίκης θεοδωράκης - Γιάννης Ρίτσος

Ερμηνεία: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Πρώτη κυκλοφορία 1966 ΕΜΙ

Αυτοί οι δύο δημιουργοί είχαν κάτι κοινό όσον αφορά την πολυγραφότητά τους. Εγραψαν ακατάπαυστα ο ένας μουσική, ο άλλος στίχους και ίσως έτσι μπορούσαν να συνεννοηθούν καλύτερα όσον αφορά πάντα το τεχνικό μέρος της δουλειάς τους.

Γιατί όσον αφορά τα ουσιαστικά, τους ένωσαν οι κοινοί αγώνες και η εκτίμηση του ενός απέναντι στον άλλο που ήταν εξαιρετικά βαθιά, ακόμη και σε περιόδους που τους χώριζαν πολιτικές διαφορές.

Είναι εξαιρετικά συγκινητικό αυτό που μας έχει διηγηθεί ο Μίκης Θεοδωράκης από την τελευταία του συνάντηση με τον ποιητή, λίγες μέρες πριν από το θάνατό του, στο σπίτι του, όταν ο συνθέτης ήταν υπουργός Επικράτειας της κυβέρνησης Μητσοτάκη και ο Ρίτσος ήταν απομονωμένος από τους πάντες, αρνούμενος να συναντά κόσμο. Η αίσθηση του συνθέτη είναι ότι ο Ρίτσος δεν ήθελε να ζήσει άλλο και πως η κατάρρευση των λεγάμενων σοσιαλιστικών χωρών παρέσυρε και τον ποιητή σε κατάρρευση και βαθμιαίο μαράζωμα.

Στα 1966, ήταν Γενάρης, συμπτωματικά στο αναλόγιο του πιάνου του, ανάμεσα σε διάφορα χαρτιά βρήκε τη «Ρωμιοσύνη». Τότε, θυμήθηκε ότι πριν από αρκετά χρόνια, κάποιες γυναίκες κρατουμένων του είχαν φέρει το έργο του Ρίτσου στο σπίτι.Όμως την είχε ξεχάσει τη «Ρωμιοσύνη». Όταν ξαναβρήκε τα ποιήματα, η πολιτική περίοδος ήταν ιδιαίτερα ταραχώδης. Την προηγούμενη μέρα, σε μια διαδήλωση στον Πειραιά, είχε πάρει μέρος σε συγκρούσεις με την αστυνομία και ο ίδιος είχε κακοποιηθεί Βάναυσα. Αισθανόταν χάλια. Όταν έπεσε στα χέρια του εκείνη τη μέρα η «Ρωμιοσύνη», κρατήθηκε πρώτο από το στίχο «αυτά τα δένδρα δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό». Την μελοποίησε μονορούφι σαν να το είχε ανάγκη, σαν βάλσαμο στην προσωπική του κατάσταση. Στο θέατρο «Κεντρικό» έγινε η πρώτη συναυλία για τη «Ρωμιοσύνη». Ο Ρίτσος ήταν ευτυχισμένος ακούγοντας τον Μπιθικώτση να τραγουδάει. Ο Μάνος Χατζιδάκις, επίσης παρών, πλησίασε τον Μπιθικώτση και του είπε: «Είσαι ο μεγαλύτερος τραγουδιστής του αιώνα μας».



Το καλοκαίρι του 1966, στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας, μέσα σε συνθήκες πολιτικής αναταραχής -προετοιμαζόταν η έλευση της χούντας - ο Μίκης Θεοδωράκης πραγματοποιεί την πρώτη μεγάλη συναυλία σε γήπεδο. Στο πρώτο μέρος, η Μαρία Φαραντούρη τραγούδησε το «Μαουτχάουζεν» και στο δεύτερο ο Μπιθικώτσης τη «Ρωμιοσύνη». Ήταν ένα πάνδημο συλλαλητήριο.

Η Ρωμιοσύνη ήταν το έργο που κατ' εξοχήν συνδυάστηκε σε όλες τις κρίσιμες στιγμές της επταετίας με την αντίσταση στη χούντα.

Δ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

Από το ένθετο «100 δίσκοι και η ιστορία τους» της Καθημερινής 19/6/2003

Το διάβασα στο Αντικλείδι , http://antikleidi.com